آموزش معاملات بازار بورس بین الملل - فارکس

در این بلاگ به آموزش معامله در معاملات بازار بورس بین الملل خواهیم پرداخت

آموزش معاملات بازار بورس بین الملل - فارکس

در این بلاگ به آموزش معامله در معاملات بازار بورس بین الملل خواهیم پرداخت

این وبلاگ قصد دارد به آموزش معامله گری و اشنایی با اندیکاتور ها ، انواع تحلیل ها و استراتزی های موثر و کارآمد ، مدیریت ریسک و ... در معاملات فارکس و باینری آپشن بپردازد.همچنین در نظر داریم که کارگزاران مورد اطمینان جهت معامله در بازار فارکس و معاملات باینری آپشن را معرفی نماییم .

همه چیز در مورد دنیای متاورس

سه شنبه, ۲۷ ارديبهشت ۱۴۰۱، ۱۰:۲۳ ق.ظ

 منبع : azim.media

دنیای متاورس و آینده متاورس

متاورس یکی از مهم‌ترین لغاتی است که نه تنها به واژه نامه‌ها وارد شده است، هر روز هم خبرهای جدید و مهیجی در مورد آن به گوشمان می‌رسد و فیلم های متاورسی خیلی سریع در شبکه‌های اجتماعی وایرال می‌شوند. همان دنیا یا اکوسیستمی که به کاربران اجازه می‌دهد به شکل آواتار در یک محیط سه بعدی و در فضای ابری با یکدیگر تعامل داشته باشند. دنیای متاورس به عنوان یک محیط دیجیتال عمل می‌کند، اما جنبه‌های “واقعی” خاصی هم دارد: هویت‌های فردی، توکن‌های دیجیتال، رمز ارزها و مهم‌تر از همه حضور فزاینده و رو به رشد محصولات.

متاورس آنقدر در همه جا نفوذ کرده است و اهمیت خود را نشان داده است که هر شبکه و رسانه‌ای حداقل یک بار در مورد این موضوع صحبت کرده است. خیلی از کانال‌ها و رسانه‌ها بخش جداگانه‌ای را به این موضوع پرداخته‌اند و افراد مهم و اینفلوئنسرها به متاورس و چگونگی ساز و کار آن می‌پردازند. مثلا Forbes یک ستون جداگانه در مورد متاورس را با کتی هاکل، آینده‌پژوه مشهور فناوری و استراتژیست متاورس آغاز کرده است.

جستجو در مورد متاورس هم بسیار بالا است؛ metaverse تا به حال میلیون‌ها بار در گوگل جستجو شده است. میزان جستجوی “metaverse” بیش از ۷۴ هزار بار در ماه است که این مقدار از اکتبر ۲۰۲۱ روند صعودی شدیدی گرفته است. در واقع از بیش از ۴۶ هزار جستجو در سپتامبر به بیش از ۴۰۹ هزار جستجو در اکتبر رسیده است. 

این آمار برای “متاورس” نیز از ۲۴۰۰ جستجو در ماه اکتبر به ۱۸۱۰۰ جستجو در نوامبر ۲۰۲۱ رسیده است. همچین برای هشتگ‌های #metaverse و #متاورس نیز به ترتیب بیش از ۸۹۳ هزار و ۴۶ هزار پست منتشر شده است.ینده متاورس هیچ پایانی ندارد. برعکس با حضور کاربران بیشتر در این فضا، بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شود. این برنامه ساده‌ای نیست که آن را از اپ استور دانلود کنیم یا برای سرگرم کردن کودکان یا خودمان وارد آن شویم. متاورس جهانی مجازی است که واقعیت و دنیای مجازی را ادغام می‌کند. این را هم در نظر داشته باشید که متاورس می‌تواند یکپارچه یا غیر یکپارچه باشد. 

یعنی هر بیزینس یا برندی متاورس مخصوص به خود را داشته باشد؛ و از طرف دیگر اگر بتوان از این متاورس به آن یکی تله پورت کرد، یکپارچگی در این فضای سه بعدی به وجود می‌آید که خیلی هم جذاب است! اگر روی زمین خاکی نتوانستیم غیب و ظاهر شویم، حداقل این اتفاق را در دنیای مجازی سه بعدی تجربه می‌کنیم!

 

آینده متاورس به کاربران اجازه می‌دهد انواع اشیا مثل زمین، کالاهای پوشیدنی و … را ایجاد کنند، بخرند یا به فروش برسانند؛ و مهم‌تر از همه در این دنیا سرمایه‌گذاری کنند. همچنین کاربران می‌توانند به خاطر زحماتی که در متاورس انجام می‌دهند شناخته شوند و به آنها پاداش داده شود.

می‌دانید که این اصطلاح برای اولین بار توسط چه کسی ابداع شد؟ اصلا تاریخچه متاورس از کی آغاز شد؟ 

نیل استفنسون (Neal Stephenson) برای اولین بار در سال ۱۹۹۱ در کتاب علمی تخیلی Snow Crash این کلمه را به کار برد. بعدها حضور افراد در بازی‌های مبتنی بر آواتار و اخیرا حضور برندهایی مثل نایکی، پوما و فیسبوک در دنیای جدید متاورس اهمیت این فضا را بیشتر کرده است. تا آنجایی که حتی فیسبوک نام کمپانی خود را به “Meta” تغییر می‌دهد.

 

ما هم در فیلم آواتار ساخته جیمز کامرون یا سه گانه معروف ماتریکس نمونه‌ای از آن را دیده‌ایم. اگر این فیلم‌ها یا حتی بازی‌های سه بعدی معمول را در ذهنتان بیاورید، خیلی راحت‌تر می‌توانید این دنیا را تصور کنید.

این موضوعات جذاب باعث شد تصمیم بگیریم در مورد آینده متاورس مقاله بنویسیم. پس با من برای آشنایی با دنیای متاورس همراه شوید. 

 

دنیای متاورس چیست؟

دنیای متاورس چیست؟ | آینده متاورس

متاورس در ساده‌ترین تعریف، دنیایی مجازی موازی با دنیای فیزیکی و واقعی است. اصلا نیازی نیست به چیزی پیچیده فکر کنید. فقط تصور کنید که مثلا در بازی‌های سه بعدی حضور دارید و به جای اینکه از دکمه برای دست زدن و ضربه زدن به چیزی استفاده کنید، دست خودتان را به آن‌ می‌زنید.

فعلا در فضای سه بعدی فقط حس‌های بینایی و شنوایی درگیر هستند ولی ممکن است سایر حس‌ها هم درگیر شوند. مثلا لامسه و بویایی. اینجا است که همه چیز خیلی هیجان‌انگیزتر می‌شود.

متیو بال در نام بردن ویژگی‌های این جهان، صحبت خود را با تداوم متاورس آغاز می‌کند:

 

این جهان هرگز “تنظیم مجدد” یا “مکث” یا “پایان” ندارد؛ فقط به طور نامحدود ادامه پیدا می‌کند. و با “طیف فوق‌العاده گسترده‌ای از مشارکت‌کنندگان” به پایان می‌رسد.

یعنی ایده متاورس چیزی فراتر از ایجاد صفحات استاتیک دو بعدی یا سه بعدی است. این دنیای دیجیتال می‌تواند به عنوان یک بازی ویدیویی، یک فضای اجتماعی یا حتی یک فروشگاه ساخته شود. می‌توانید یک مهمانی مجازی را در آن میزبانی کنید، کالاهای مختلف را بخرید و بفروشید، با دیگران ملاقات کنید، کار کنید یا فقط تعامل اجتماعی داشته باشید.

انتخاب این موارد به هدف و خلاقیت شما بستگی دارد. به همین دلیل است که بازاریابی در متاورس یک پتانسیل عظیم برای برندها است. چون امکانات بی شماری در آن وجود دارد.

برای اینکه درک بهتری از این فضا داشته باشید، باید حداقل یک بار تکنولوژی‌های واقعیت مجازی (AR) و واقعیت افزوده (AR) را تجربه کنید.

  •  AR یا واقعیت افزوده دنیای دیجیتال و فیزیکی را در هم می‌آمیزد.
  • و VR یا واقعیت مجازی فراتر از واقعیت افزوده است و یک محیط کاملا مجازی ایجاد می‌کند که از طریق دستگاه‌های خاص قابل دسترسی است.

Metaverse ترکیبی از عناصر چندگانه فناوری – از جمله واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و ویدئو – است که در آن کاربران در یک جهان دیجیتال “زندگی می‌کنند”. فوربس متاورس را به عنوان برخورد بین دنیای فیزیکی و دیجیتال تعریف کرده است. زمانی که VR و AR شکاف بین دنیای فیزیکی و مجازی را برای تعاملات صمیمانه پر می‌کنند.

در چنین محیط‌های مبتنی بر بلاک چین، کاربران می‌توانند زمین مجازی و سایر دارایی‌های دیجیتالی مانند لباس برای آواتارها را در قالب یک دارایی رمزنگاری به نام توکن غیرقابل تعویض (NFT) خریداری کنند.
برندها از فضای متاورس برای تعامل بیشتر با مخاطبین و مشتریان استفاده می‌کنند. تبلیغ برندها در Metaverse از طریق بیلبوردهای مجازی، میزبانی رویدادهای تحت حمایت مالی مجازی، و حتی ارائه محصولات مجازی در مراکز خرید مجازی است.

 

فروش برخی از محصولات مجازی به صورت Non-Fungible Token است. یعنی یک محصول مجازی به طور انحصاری طراحی شده و به صورت توکن NFT به یک شخص خاص فروخته می‌شود. برخی از محصولات مجازی انحصاری و برخی غیرانحصاری است.

متاورس محدودیتی ندارد!

متاورس به دلیل تجربه همه جانبه‌ای که دارد، اغلب با واقعیت مجازی (VR) مقایسه می‌شود. اما مهم است که تصویر کلی را در اینجا از دست ندهید. این فضا درباره بازی‌ها یا سرگرمی‌هایی نیست که شرکت‌های فناوری واقعیت مجازی تلاش می‌کنند ما آن‌ها را بخریم یا در آن‌ها حضور پیدا کنیم.

متاورس این پتانسیل را دارد که برای همه چیز مانند تجارت، آموزش و مراقبت‌های بهداشتی مورد استفاده قرار گیرد. متاورس‌هایی وجود دارند که فضاهایی را برای اجاره به کاربران ارائه می‌دهند یا فضاهایی که می توانید در آن محصولات را خریداری کرده یا بفروشید.

متاورس هیچ محدودیتی نسبت به زمان و مکان ندارد. شما می‌توانید هر زمان که خواستید با هر شخص دیگری از هر کجای کره زمین در دنیای متاورس ملاقات کنید. برای همین است که می‌گوئیم متاورس شبکه‌ای عالی برای کسب و کارها به وجود آورده است.

حتی معلمان می‌توانند به جای آموزش مجازی از طریق ارسال voice و ویدئو در پیامرسان‌ها، ملاقاتی واقعی و سه بعدی با دانش‌آموزان خود داشته باشند. اگر چنین چیزی توسعه پیدا کند، شاید خانواده‌ای در اصفهان بتواند فرزندشان را در مدرسه‌ای در آکسفورد انگلیس ثبت نام کند! در حالی که او از خانه هم بیرون نمی‌رود و پشت میز کارش به مدرسه مجازی متاورسی می‌رود!

هیچ محدودیتی در متاورس معنی ندارد. شاید ایرانی‌هایی که قدرت مالی کمی دارند، بتوانند روزی به کنسرت خواننده‌های مورد علاقه شان در متاورس بروند و هر اتفاق دیگری که در حال حاضر برای آن محدودیتی وجود دارد.

پلتفرم‌های موجود برای ورود به دنیای متاورس 

بزرگ‌ترین فضاهای متاورسی که تاکنون برای بازاریابی دیجیتال ایجاد شده است، شامل Fortnite و Roblox است. چنین فضاهایی این فرصت را به برندها داده است تا محصولات خود را به گونه‌ای تبلیغ کنند که شاید در دنیای واقعی دست نیافتنی بوده است.

مثلا برند اسکیت‌برد Vans یک پارک مجازی مخصوص اسکیت‌سواری‌ در metaverse roblox ایجاد کرده است که به بازیکنان خود اجازه می‌دهد در آن بازی کنند، امتیاز جمع کنند و از آیتم‌های موجود در فروشگاه مجازی آن برای شخصی‌سازی آواتارهای خود استفاده کنند. این پارک تا سال ۲۰۲۱ بیش از ۴۸ میلیون بازدیدکننده داشته است.

برند گوچی نیز چنین تجربه‌ای را رقم زده است. Gucci باغ گوچی را در همین پلتفرم افتتاح کرده است؛ یک فضای مکمل مجازی برای تجربه دنیای واقعی که قبلا در فلورانس ایتالیا ساخته شده بود. همچنین یک جفت کفش ورزشی دیجیتال انحصاری توسط مدیر خلاق گوچی، الساندرو میکله – به نام Gucci Virtual 25 – طراحی شده است که می‌توان آن را در برنامه‌هایی مانند Roblox و VRChat پوشید.

خیلی عجیب است نه؟ من شخصا با شنیدن این خبرها به یاد سریال معروف نتفلیکس، آینه سیاه یا Black mirror افتادم. این سریال که در مورد آینده و تاثیر تکنولوژی‌های پیشرفته بر زندگی شخصی و اجتماعی افراد است، نمونه‌هایی از آینده متاورس را از اهمیت آواتار افراد گرفته تا حضور در بازی‌ها و برنامه‌های مجازی مختلف به تصویر کشیده است.

آشنایی با متاورس و دیجیتال مارکتینگ در دنیای metaverse 

بازاریابی دیجیتال به سمت افق‌های جدیدی حرکت می‌کند. احتمالا تا چند سال آینده شبکه‌های اجتماعی، اپلیکیشن‌ها و فروشگاه‌های آنلاین تنها روش‌های بازاریابی و فروش نیستند. وقتی که بتوانیم با یک عینک ar وارد متاورس شویم، می‌بینیم که چقدر بازاریابی، تعامل و فروش در این فضا متفاوت و جالب است.بازاریابی دیجیتال به سمت افق‌های جدیدی حرکت می‌کند. احتمالا تا چند سال آینده شبکه‌های اجتماعی، اپلیکیشن‌ها و فروشگاه‌های آنلاین تنها روش‌های بازاریابی و فروش نیستند. وقتی که بتوانیم با یک عینک ar وارد متاورس شویم، می‌بینیم که چقدر بازاریابی، تعامل و فروش در این فضا متفاوت و جالب است.

هنوز مشخص نیست متاورس دقیقا چه شکلی خواهد بود، چون هنوز در روزهای اولیه است. اما همین شکل و فضای محدود فعلی هم فرصت‌هایی برای برندها فراهم می‌کند.

به گفته اد بولتون، مدیر مشاور Yonder:

 

این فضایی است که نه تنها مصرف‌کننده را توانمند می‌کند، بلکه به برندها فرصت‌های بیشتری برای خلاقیت در موقعیت کنونی آن‌ها می‌دهد.
برندها می‌توانند آگاهی از محصولات و خدمات خود را به روش‌های جدید در بین مخاطبان جدید و ناشناخته انجام دهند. بدون اینکه نگران [محدودیت‌های موجود در] «دنیای واقعی» [یا در] «نتایج دنیای واقعی» باشند.

بولتون می گوید:

 

همسو کردن برندتان با تجربه‌ای مرتبط با ماموریت، محصولات و خدمات شما را برای مصرف کنندگان ارزشمندتر و معنادارتر می کند.

این تجربیات ممکن است زودگذر باشند، اما به برندها این امکان را می‌دهند تا «بذر آگاهی» را در ذهن مصرف‌کنندگان بکارند و به سمت فرصت‌های بیشتری حرکت کنند که می‌تواند «ارزش بیشتری برای مصرف‌کنندگان» ارائه کند. و دقیقا مثل کالاهای ملموس و فیزیکی، هیچ کمبود و مشکلی برای این فرصت‌ها وجود ندارد.

بازاریابی در متاورس بیشتر از یک بازی آنلاین است!

شاید اولین جایی که متاورس خود را خیلی خوب نشان داد، حضور افراد در بازی‌های ویدئویی بر پایه آواتار بود.

متیو بال، یکی از سرمایه‌دارانی که راحت دل به ریسک می‌دهد، در مجموعه‌ای از مقالات متاورس یکی از اولین بازی‌های فوق‌العاده واقع‌گرایانه یعنی “Flight Simulator” را مورد بحث قرار می‌دهد تا مقیاس این محیط‌های ساخته‌شده دیجیتالی را نشان دهد.

او می‌گوید:

 

Flight Simulator یا شبیه‌ساز پرواز، “واقعی‌ترین و گسترده‌ترین شبیه‌سازی در تاریخ” است؛ که شامل بیش از ۲ تریلیون درخت، ۱.۵ میلیارد ساختمان و تقریبا به تعداد واقعی، جاده، کوه، شهر و فرودگاه در سطح جهان است.

تبلیغات و بازاریابی در همین بازی‌های ویدئویی هم جای داشته است. مثلا تبلیغات تعاملی در بازی Roblox تجربه متفاوتی برای بازاریابان رقم زد. به این صورت که تنها یک بنر در سطح بازی چسبانده نمی‌شود؛ بلکه تجربه‌ای ترکیبی ایجاد می‌شود که با حرکت بازیکنان در بازی‌ها تغییر می‌کند و به تبلیغات راهی برای زنده شدن می‌دهد.

مثلا تبلیغات برند هیوندای در بازی Roblox بسیار چشم‌گیر است. هدف هیوندای از حضور در این فضا، “پرورش روابط طولانی‌مدت با طرفداران” بوده است.

وقتی تنها برای یک بازی چنین فضایی ایجاد می‌شود، فرصت برای تبلیغات و بازاریابی برندها در متاورس بیش از این‌ها خواهد بود. بنابراین اوضاع برای کسب و کارها و توسعه آن‌ها در دنیای متاورس خیلی راحت‌تر و البته حرفه‌ای‌تر است.

Roblox یکی از پلتفرم‌های ورود به دنیای متاورس به طور متوسط روزانه ۴۳ میلیون کاربر فعال دارد. با توجه به این تعداد کاربر، می‌توان متوجه اهمیت حضور برندها در این فضا شد. این یک فرصت بی‌نهایت موثر است!

آیا همه حاضر به خرید آیتم‌های مجازی در متاورس هستند؟ 

یکی از اصلی‌ترین تغییراتی که در بازاریابی و فروش در دنیای دیجیتالی متاورس وجود دارد، پرداخت‌های الکترونیکی است. همه ما پرداخت‌های آنلاین را تجربه کرده‌ایم، اما شاید پرداخت پول واقعی برای اشیایی که در دنیای واقعی آن‌ها را نمی‌بینیم کمی عجیب باشد. باور کردنش سخت است، اما افرادی هستند که در چند ماه اخیر هزاران و حتی میلیون‌ها دلار بابت زمین‌ یا اشیا در متاورس هزینه کرده‌اند. 

جالب است بدانید تحقیقات نشان داده است که ۶۵% از مصرف‌کنندگان نسل Z یا همان نسل سوم اینترنت (افرادی که اوایل قرن ۲۱ به دنیا آمده‌اند)، برای یک آیتم مجازی، مانند یک قطعه تخصصی یا تغییر کاراکتر و آواتار که تنها در محدوده یک بازی وجود داشته است، پول خرج کرده‌اند! پس شاید این موضوع برای افرادی بالای ۵۰ سال عجیب باشد، اما اصلا برای نسل Z عجیب نیست.

تکنولوژی متاورس چه مزیت‌هایی برای دیجیتال مارکترها دارد؟

متاورس جایی است که بازاریابان دنیای واقعی و فیزیکی با واقعیت مجازی روبه‌رو می‌شوند. این فضا روش‌های جدیدی برای جمع‌آوری داده‌ها و درک رفتار کاربران به وجود آورده است. این دنیا که تجربیات فیزیکی و دیجیتالی در آن همگرا هستند، برای خرده‌فروشی برندها کاملا مناسب است.

از آنجایی که کاربران در این فضا به صورت آواتارهای واقعی با اشکال دلخواه در می‌آیند، می‌توانند لباس، کیف و کفش‌های مختلف را امتحان کنند و حتی کالاهایی مثل مبل، وسایل تزئینی و … را از پشت ویترین‌ها ببینند. تجربه خرید در متاورس ترکیبی است و امکاناتی که برای این تجربه خرید به وجود آمده است، نامحدود است.

مثلا با پیشرفته‌تر شدن این فضا و برنامه‌نویسی‌های پیچیده‌تر، احتمالا یک شیرینی‌پزی هم بتواند شعبه خود را در متاورس تاسیس کند تا کاربران بتوانند بو و مزه کیک و شیرینی‌های آن را بچشند.

هر چقدر مشتریان در این فضا راحت‌تر و راضی‌تر باشند، محصولات بیشتری را امتحان کنند و وقت بیشتری را در فروشگاه مجازی شما را صرف کنند، اطلاعات بیشتری از سلیقه، علایق و ترجیحات آن‌ها به دست می‌آورید.

نایکی یکی از برندهایی است که در حال حاضر فروشگاه‌های آنلاین خود را در این فضا ایجاد کرده است و کالاهای مجازی قابل دانلود را قرار داده است.

به هر حال هیچ مرزی برای بازاریابان دیجیتال وجود ندارد. مهم‌تر از همه این است که قرار نیست هیچ اصل و اساسی در دنیای متاورس تغییر کند. با همان اصول و تغییرات اندک می‌توان آینده متاورس را برای دیجیتال مارکتینگ موثر آماده کرد.

مهمتر از همه اینکه تیم‌ها باید تجربیات تعاملی بیشتری طراحی کنند تا تعاملات تقویت شوند. اگر بازاریابان دیجیتال بتوانند راه را برای ایجاد روابط معتبر در متاورس ایجاد کنند، می‌توانند از شبکه‌های اجتماعی فراتر رفته و آینده متاورس را خیلی جالب رقم بزنند.

بازاریابی فراجهانی موازی با بازاریابی واقعی

برای ورود به آینده متاورس باید تجربه‌های بازاریابی موازی با تجربیات دنیای واقعی و برند اختصاصی خودتان ایجاد کنید. مثلا برند آبجو AB InBev’s Stella Artois سعی کرد به همراه Zed Run تجربه‌ای شبیه به Tamagotchi را با دربی کنتاکی ایجاد کند.

آنها این کار را انجام دادند زیرا Stella Artois متعلق به AB InBev در حمایت مالی از رویدادهای ورزشی، به ویژه مسابقات اسب دوانی است. به همین دلیل ایجاد یک پلتفرم آنلاین که در آن اسب‌های توکن غیرقابل تعویض (NFT) پرورش داده، معامله شده و مسابقه داده می‌شوند، یک نقطه ورود طبیعی به نظر می‌رسد. اینجا است که می‌گوییم هیچ محدودیتی برای آینده متاورس متصور نمی‌شویم! 

در ادامه مقاله به طور کامل در مورد NFT صحبت می‌کنیم. 

ارائه کلکسیون در دسترس، یکی از روش‌های دیجیتال مارکتینگ در دنیای متاورس

خیلی از افراد جمع‌آوری اشیا و ایجاد کلکسیون را دوست دارند، متاورس هم می‌تواند فضایی برای انجام این کار ایجاد کند. ایجاد کلکسیون با ارائه دارایی‌ها یا نسخه‌های محدودی از آیتم‌ها و کالاهای مختلف در متاورس قابل انجام است. 

به عنوان مثال Gucci Garden experience یا تجربه باغ گوچی در Roblox، یک اتاق کلکسیون را ارائه می‌دهد. این به افراد اجازه می‌دهد تا آیتم‌های محدود گوچی را در متاورس جمع‌آوری کنند. گوچی از فروش اولیه اقلام کلکسیونی خود، ۲۸۶ میلیون Robux جمع‌آوری کرده است.

Robux ارزی است که می‌توان از آن برای خرید و فروش آیتم‌ها در پلتفرم Roblox استفاده کرد. 

مزایای متاورس برای دیجیتال مارکتینگ | فرصت‌ها در metaverse 

مزایای متاورس برای دیجیتال مارکتینگ | فرصت‌ها در metaverse 

آن روزی که ما به جای جستجوی لباس در اینستاگرام و خرید از آنلاین شاپ‌ها در متاورس به دنبال لباس بگردیم. آن وقت است که باید به جای تومان و دلار، ۰.۰۰۱ بیت کوین یا اتر بدهیم یا دلار بدهیم و NFT ها را تهیه کنیم. شاید این خیلی عجیب باشد؛ اما آینده متاورس مزیت‌های زیادی دارد. 

امکان تعامل با کاربران در آینده متاورس 

مردم از تبلیغ مستقیم خوششان نمی‌آید. بنابراین از آنجایی که برندها سعی می‌کنند به متاورس نفوذ کنند، مهم است که روش‌های تعامل و ارتباط صمیمانه با کاربران را بدانند و رعایت کنند. تبلیغات نباید آزاردهنده باشد و باید باعث استقبال بیشتر کاربران این دنیای مجازی شود. 

به یاد داشته باشید که نمی‌توانید بدون در نظر گرفتن قالب جدید وارد یک پلتفرم جدید شوید. مثلا برندها وقتی با اعضای جامعه توسعه‌دهندگان Roblox برای ایجاد آیتم‌ها و تجربیات شریک می‌شوند، جذابیت بیشتری پیدا می‌کنند. حتی وقتی O2 کنسرتی را در Fortnite برگزار کرد، با سازندگانی که قبلا در پلتفرم Fortnite متخصص بودند، شریک شد. 

امکان برقراری روابط قوی و بلند مدت با مخاطبین

دنیای مجازی متاورس خیلی تعاملی است، پس می‌توان از آن برای ارتباط عمیق‌تر با مخاطبین استفاده کرد. مثلا بازی‌های مهیج افراد زیادی را به سمت شما می‌کشاند. یا رویدادهای جذاب مجازی که می‌تواند مفید یا سرگرم‌کننده باشد. هر برند یا کسب و کاری این امکان را دارد که فضای خودش را ایجاد کند یا مهمان فضاهای موجود مثل Roblox شود. این فضا در حال حاضر میزبان رویدادها و کمپین‌های خیلی از برندها است.

هنوز رقیب خاصی ندارید!

همانطور که گفتیم این دنیا تقریبا هنوز بکر است. مثل یوتیوب یا فیس بوک نیست که میلیاردها کاربر در آن حضور داشته باشند. بنابراین هنوز کلی فرصت در آن وجود دارد. به قول معروف باید تا تنور داغ است، خمیر را بچسبانید. چون ممکن است به زودی تعداد زیادی از برندها وارد کار شوند و آنقدر رقیب و دست زیاد شود که موفقیت شما نیاز به خلاقیت و تلاش ویژه‌ای داشته باشد.

از آنجایی که برندسازی، بازاریابی و تبلیغات در متاورس بسیار جدید است، قیمت‌ها هنوز برای اجرای کمپین‌ها بسیار پایین است. اگر شما یک صاحب یک برند یا کسب‌وکار هستید و ذهن بازی دارید، وقت آن رسیده است که حضور در این فضا را تجربه کنید.

به خاطر داشته باشید که تبلیغات معمولی کار نمی‌کند. باید خلاقانه فکر کنید و از تعامل به عنوان KPI اصلی خود استفاده کنید. از آنجایی که این فناوری جدید است، امکان اندازه‌گیری و ردیابی مثل سایر تاکتیک‌های بازاریابی وجود ندارد، اما کافی است صبر کنیم. با گذشت زمان همه چیز پیشرفت بیشتری پیدا می‌کند.

تمرکز روی بازاریابی تعاملی

چند سالی است که مردم به خرید از فروشگاه‌های آنلاین عادت کرده‌اند و خیلی راحت انتخاب می‌کنند. اگر حضور در فضای سه بعدی را هم تجربه کنند، مسلما خیلی از این فضا خوششان می‌آید. می‌توانند در خیابان‌ها و جاده‌های مجازی قدم بزنند، با یکدیگر تعامل داشته باشند، ویترین مغازه‌ها را ببینند و اگر از کالایی خوششان آمد آن را امتحان کنند و حتی بخرند.

این فضا باعث می‌شود کم کم مغازه‌های فیزیکی فراموش شوند. چون مردم خیلی راحت روی مبل یا تختشان دراز کشیده‌اند و محصولات را می‌بینند و می‌خرند. مثل همان تجربه‌ای که از خرید از آمازون دارند. با این تفاوت که می‌توان محصول را امتحان کرد و از خواستن آن مطمئن شد.

افزایش درآمد با دنیای متاورس

متاورس دنیایی است که مردم می‌خواهند زندگی خوبی در آن داشته باشند. داشتن خانه‌های زیبا، پوشیدن لباس‌های خوب، حضور در رویدادهای جالب و خودنمایی با همه آنچه که دارند! بنابراین کسب و کارها باید تمام تلاش خود را برای ایجاد محصولات مجازی که مردم تمایل به خرید آن‌ها دارند، انجام دهند.

درآمدزایی در دنیای متاورس از طریق خرید و فروش و پرداخت هزینه با رمز ارزها و توکن‌های دیجیتالی است. برخی از محصولات خاص و یونیک در این فضا تبدیل به توکن شده و هزاران و بلکه میلیون‌ها دلار قیمت‌گذاری می‌شوند. مانند خرید کشتی تفریحی و حتی خرید زمین در متاورس ! به نظر شما کشتی تفریحی واقعی بهتر نیست! من که ترجیح می‌دهم پولم را صرف کشتی تفریحی واقعی کنم و با آن در سواحل خلیج فارس یا شرق آسیا وقت بگذرانم.

اما آنقدر این فضا محبوب شده است که میلیون‌ها دلار هزینه برای این کالاهای مجازی سه بعدی می‌شود. بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری در متاورس ۲.۴۳ میلیون دلار در سال ۲۰۲۱ بوده است.

امکان انجام آزمایش و حدس و خطا در دنیای متاورس 

حضور در دنیای متاورس برای بازاریابان بسیار هیجان‌انگیز است. اصول، استراتژی‌ها و تاکتیک‌هایی برای حضور در متاورس و تولید محتوا در این فضا وجود دارد. آینده متاورس فضای زیادی برای آزمایش کردن در اختیار بازاریابان قرار می‌دهد. هنوز همه چیز بررسی نشده است و پارادایم‌ها هنوز به طور کامل و جامع ایجاد نشده‌اند. همین به بازاریابان فضای زیادی می‌دهد تا سعی کنند در رویکردهای مخصوص به خود منحصر به فرد باشند.

چند نمونه منحصر به فرد از حضور در دنیای متاورس

  • یکی از بیزنس‌هایی که درآمد فوق‌العاده‌ای از فعالیت در این زمینه به دست آورد، استودیو Dimension بود. این استودیو در نتیجه آزمایش‌ها برای برندهای مد، ۶.۵ میلیون دلار درآمد کسب کرد. Dimension یک مجموعه مجازی ایجاد کرده است که به کاربر اجازه می‌دهد تا روی یک سکو قدم بگذارد، توسط ۱۰۶ دوربین اسکن شود و برای آزمایش لباس‌ها و موارد دیگر به دنیای مجازی وارد شود.
  • Grand Theft Auto V، یک بازی open-world sandbox، گزینه‌های لباسی را منتشر کرده است که شبیه به لباس معترضان در هنگ کنگ است. معترضان هنگ کنگ توانستند نبرد خود را در دنیای واقعی به دنیای متاورس ببرند و به بسیاری از هنرمندانی بپیوندند که جهان‌های مجازی را برای بیان سیاسی تغییر کاربری داده‌اند.
  • شرکت دکوراسیون منزل Houzz به کاربران و خریداران اجازه می‌دهد تا کلکسیونی از عکس‌های دیجیتالی از مبلمان و وسایل خانه خود ایجاد کنند. کسب درآمد Houzz به ازای خرید اشخاص از طریق سرویس Houzz است. این شرکت در سال ۲۰۱۷ یک نمایشگر سه بعدی اضافه کرد که به کاربران اجازه می‌داد آیتم‌ها را مستقیما و به صورت سه بعدی از طریق دوربین مشاهده کنند و آنها را به صورت بصری در فضای فیزیکی کاربر قرار دهند.
  • Google Maps هم یک ویژگی AR از مسیرهای پیاده‌روی خود به نمایش گذاشته است. این ویژگی دستورالعمل‌ها و جهت‌دهی‌های دقیقی ارائه می‌دهد که یافتن مسیر را برای کاربران آسان‌تر می‌کند. کافی است کاربر دوربین خود را به سمتی که با آن به دستورالعمل‌ها نیاز دارد هدایت کند و ویژگی AR آنها را در جهت صحیح هدایت کند.

چرا روی بازاریابی در آینده متاورس تاکید می‌شود؟

در حال حاضر بازاریابی و تبلیغات در متاورس بسیار جدید هستند؛ به همین دلیل قیمت‌های اجرای یک کمپین هنوز خیلی پایین است. این موضوع باعث شده است که به گزینه‌ای سودآور برای تاثیرگذاری بیشتر برندها بر نسل Z تبدیل شود.

مثلا در حال حاضر ۳.۴ میلیارد گیمر آنلاین در جهان وجود دارد که ۲۷% آنها بین ۲۱ تا ۳۰ سال سن دارند. وقتی ما با بازی‌های ساده‌ای مثل آتاری، سوپر ماریو و بعدها هرکول و سگا سرگرم می‌شدیم، فکرش را هم نمی‌کردیم روزی بتوان در دنیای متاورس به صورت آنلاین و با آواتارهای مختلف با کاربران واقعی بازی کرد.

اما چه باور کنیم و چه نه، تجربه حضور در فضای آنلاین به صورت تعاملی و سه بعدی در حال افزایش است.

یکی از مزایای متاورس در دیجیتال مارکتینگ این است که کمپین‌های بازاریابی را به قوانین فیزیک محدود نمی‌کند. مثلا در همان مثال باغ گوچی، دقیقا مثل یک ویلای واقعی چندین اتاق مجازی وجود دارد که یک جورایی هم به کمپین‌های قدیمی گوچی ادای احترام شده است؛ اما برخلاف اتاق‌های فلورانس، این اتاق‌ها سقفی ندارند، بلکه رو به آسمان هستند و به طور کامل توسط جنگل احاطه شده‌اند.

کرونا و موقعیت خوبی که دنیای متاورس فراهم کرده است! 

متاورس چند سالی است که در حال توسعه است؛ اما با وجود پاندمی کرونا به کاربردها و جنبه‌های دیگری از آن هم توجه شده است. مثلا خیلی از جلسات، رویدادها، سمینارها و گردهمایی‌های مجازی در دنیای وب ۲ یا دنیای دیجیتال شکل گرفتند. اما وقت آن است که این جلسات واقعی‌تر و تعاملی‌تر شوند.

این باعث ارتباط راحت‌تر افراد با یکدیگر شده و تجربه جالب‌تری را رقم می‌زند. مثلا می‌توان جلسات مدیر و تیم‌های مختلف را در دنیای متاورس تشکیل داد. احتمالا این جلسات تا چند سال دیگر و با توجه به دورکار بودن برخی از کارمندان شرکت‌ها رواج بیشتری پیدا می‌کند.

 

بزرگ‌ترین برندهای دنیا در متاورس

هر چه تکامل دنیای متاورس بیشتر می‌شود، تعداد بیشتری از برندها به این سمت می‌روند. در حال حاضر بزرگ‌ترین برندهای پوشاک در جهان مثل نایکی، پوما، گوچی، آدیداس وارد دنیای متاورس شده‌اند و برندهای دیگری مثل فیسبوک برای ورود به آینده متاورس برنامه‌ریزی می‌کنند.

در سال ۲۰۲۱ بیش از ۲۰۰ برند برای تولید ” کالاهای مجازی” به اداره ثبت اختراع و علائم تجاری ایالات متحده (USPTO) درخواست داده‌اند. البته این فقط در مورد لباس نیست. انواع برندهای لوازم آرایشی و بهداشتی، برندهای تجهیزات ورزشی و شرکت‌های فروش بلیت چنین درخواستی ارائه داده‌اند. حتی تعدادی از افراد مشهور برای خدمات خرده فروشی حاوی کالاهای مجازی درخواست‌ داده‌اند.

بزرگ‌ترین برندهای دنیا در متاورس | آینده متاورس

حضور برند Puma در متاورس

برند پوما نیز وارد این رقابت نفس‌گیر شده است. این برند در کاتالوگ خود تعدادی محصولات مجازی را قرار داده و جامعه بین‌المللی را هدف قرار داده است. البته عرضه این محصولات هنوز مشخص نیست، اما مطمئنا به زودی خبرهایی در مورد آن می‌شنویم. این شرکت یک مدیر فرهنگ دیجیتال با تجربه فعالیت در زمینه Web3 را استخدام کرده است.

جاش گربن (Josh Gerben)، وکیل علامت‌های تجاری که بیش از ۶۵۰۰ برند ثبت کرده است می‌گوید:

 

برنامه برند پوما دارایی‌های دیجیتالی مانند پوشاک مجازی قابل دانلود و غیرقابل دانلود برای استفاده آنلاین است؛ و در دنیای مجازی، یک وب‌سایت تعاملی و نرم افزار کاربردی کامپیوتری برای سرویس بازی واقعیت مجازی را پوشش می‌دهد.

همچنین نرم‌افزار رایانه‌ای غیر قابل دانلود برای ایجاد، تولید و اصلاح طرح‌ها و شخصیت‌های متحرک و غیر متحرک دیجیتال، آواتارها و پوشش‌های دیجیتال برای دسترسی و استفاده در محیط‌های آنلاین، محیط‌های آنلاین مجازی و محیط‌های مجازی واقعیت توسعه‌یافته توسعه داده‌ شده است. 

همچنین شنیده شده است که این شرکت به دنبال جذب یک شریک مدیریتی برای هماهنگی بهتر با شرکت‌های Web3 است. انتظار می‌رود که نامزدها با همه موضوعات مربوط به DAO، NFT و متاورس کاملا آشنا باشند.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که این شرکت می‌تواند از آرشیو ورزشی خود که دارای افرادی مانند LaMelo Ball (بسکتبالیست حرفه‌ای آمریکایی)، Mikey Williams (بسکتبالیست دبیرستانی آمریکایی) و Deandre Ayton (بسکتبال پوما به Metaverse نقش مهمی دارند.

تصمیم پوما برای ورود به دنیای متاورس با آیتم‌های شگفت‌انگیزی همراه بوده است، اما این سومین برندی است که در سال ۲۰۲۱ از ورود بلیست حرفه ای باهامی) استفاده کند. افرادی که در جذب بازار جوه فراجهان رونمایی کرده است.  

حضور نایکی در دنیای متاورس 

غول پوشاک ورزشی یعنی برند نایک اولین گام‌های خود را به سوی متاورژن برداشته است. این شرکت مستقر در اورگان چندین علامت تجاری جدید را در این هفته ثبت کرده است که نشان دهنده قصد آن برای ساخت و فروش کفش‌های کتانی و پوشاک مجازی با برند نایک است.

 

جاش گربن در مورد برند نایک گفته است:

 

شرکت نایک واقع در اورگن در روز ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱ چندین درخواست برای ثبت “Nike“، شعار معروف این برند “Just Do It” و لوگوی تیک مانند آن داشته است.

برند نایک گفته است که این فضا برای برند اولویت دارد و مصرف‌کنندگان می‌توانند در ماه‌های آینده شاهد عرضه آیتم‌های مجازی بیشتری باشند.

علاوه بر درخواست‌های مختلف، نایک به دنبال استخدام افراد کاربلد در این فضا است. طبق جستجویی که در زمینه مشاغل برند نایک انجام شده است، این شرکت اخیرا فرصت‌هایی را برای یک طراح مواد مجازی کفش و سایر نقش‌های طراحی مجازی منتشر کرده است.

البته این اولین ورود برند نایک به دنیای مجازی نیست. در ماه مه ۲۰۱۹، برند جردن با فورتنایت شریک شد؛ همان جایی که شخصیت‌ها کفش‌های کتانی با برند نایک می‌پوشیدند. علاوه بر این نایک چندین همکاری با پلتفرم بازی آنلاین Roblox داشته است.

این شرکت هنوز در انتظار ثبت اختراع توکن غیر قابل تعویض “Cryptokicks” در بستر اتریوم است که در آوریل ۲۰۱۹ اختراع شده است.

نایک علاوه بر محصولات ورزشی، اخیرا یک دنیای مجازی به نام نیک لند ایجاد کرده است که توسط پلتفرم تجارت الکترونیک Brainiac Commerce توسعه یافته است. Nike در نیک لند، دنیایی را با Roblox ایجاد کرده است تا نوآوری و هیجان بیشتری را به مشتریان اضافه کند.

Roblox به عنوان یک شرکت فناوری فرصت حضور خیلی از برندها را در دنیای متاورس ایجاد کرده است.

برندهایی که می‌خواهند در وب ۳، NFT ها (توکن‌های غیرقابل تعویض) و دیگر موضوعات داغ و ترند حضور داشته باشند، باید یک بازی و مسابقه برای جذب استعداد انجام دهند تا افرادی با مهارت‌های لازم را استخدام کنند.

تسلط بر این مهارت‌ها به اندازه خود فناوری پیچیده است. حتی باید به کارمندان فعلی هم در این زمینه آموزش دهند و انواع تخصص‌هایی را که در نقش‌های فنی و مهندسی به دنبال آن هستند، گسترش دهند. در برخی موارد ممکن است به استخدام فارغ التحصیلان دانشگاهی یا متخصصان جوان از صنایع دیگر احتیاج داشته باشند.

یکی دیگر از فعالیت‌های نایکی در فضای متاورس، خرید شرکت کتانی مجازی RTFKT بوده است. مبلغی که بابت این شرکت پرداخت شده است، نامشخص است؛ اما به هر حال به نظر می‌رسد که این غول تولیدات ورزشی به سرعت ردپای خود را در “متاورس” گسترش می‌دهد.

RTFKT که در سال ۲۰۲۰ توسط بنوا پاگوتو، کریس لو و استیون واسیلوف تشکیل شده است، مجموعه‌ای از NFT و میم‌ها را نیز تولید می‌کند. یک استودیوی طراحی دیجیتال که وسایل کلکسیونی را که می‌توانند در محیط‌های مختلف آنلاین پوشیده شوند، تولید می‌کند. 

جان دوناهو، مدیر اجرایی نایک در بیانیه‌ای گفته است:

 

این خرید گام دیگری است که به تحول دیجیتال نایک سرعت می‌بخشد و به ما اجازه می‌دهد در تقاطع ورزش، خلاقیت، بازی و فرهنگ به ورزشکاران و سازندگان خدمات ارائه دهیم.
برنامه ما سرمایه‌گذاری در برند RTFKT، ارائه خدمت و رشد جامعه نوآور و خلاق و گسترش ردپای دیجیتال و قابلیت‌های نایک است.

تاکنون، این شرکت یک کفش ورزشی مجازی را با همکاری هنرمند کریپتو FEWOCiOUS منتشر کرده است که در کمتر از هفت دقیقه فروخته شده است. همچنین با همکاری هنرمند معروف تاکاشی موراکامی، مجموعه‌ای از آواتارهای کمیاب ایجاد کرده است که می‌توانند در بازی‌ها و برنامه‌های واقعیت افزوده استفاده شوند.

هر محصول RTFKT برخلاف مربی‌های مجازی منتشر شده توسط گوچی و بوفالو لندن، توسط یک توکن غیر قابل تعویض (NFT) پشتیبانی می‌شود. 

این گواهی مالکیت مبتنی بر بلاک چین به یک دارایی دیجیتال متصل می‌شود تا صحت و زنجیره نگهداری آن را تایید کند. به این معنی که می‌توان آن را جمع‌آوری، معامله کرد و فروخت، بسیار شبیه به یک trainer واقعی.

تغییر نام فیسبوک به متا، یکی از بهترین پروژه های متاورس

احتمالا می‌دانید که مارک زاکربرگ شرکت Oculus را در سال ۲۰۱۴ خریداری کرد؛ زیرا متوجه شده بود که VR خیلی سریع محبوب می‌شود. بنابراین حالا هم کاملا منطقی است که او بخواهد شرکتش در جنبش متاورس حضوری قدرتمند داشته باشد.

Oculus متاورس را به بخشی کلیدی از مدل کسب و کار خود تبدیل کرده است؛ و قرار است Oculus Home راه‌اندازی شود. یک متافورس آنلاین برای گیمرها که می‌توانید در آن بازیهای متاورس را بخرید و با دوستان خود ارتباط برقرار کنید.

البته متاورس فیس بوک بیشتر روی شبکه‌های اجتماعی متمرکز شده است تا بازی‌ها؛ به این معنی که شما از هویت موجود خود در metaverse facebook استفاده می‌کنید تا اینکه هر بار که دنیای متاورسی دیگری ایجاد می‌کنید، آواتار های جدیدی داشته باشید.

اخیرا مارک زاکربرگ مالک فیسبوک، نام این کمپانی را به Meta تغییر داده است. این نشان می‌دهد که این شرکت قرار است حضوری فعال و ویژه در متاورس داشته باشد. باید دید در سال جاری و ۲۰۲۳ چه خبرهایی از ورود Meta به متاورس می‌شنویم. احتمالا متاورس فیسبوک هم مثل شبکه اجتماعی آن خیلی سریع دنیا را فرا می‌گیرد. 

مارک زاکربرگ در حال حاضر روی ایجاد متاورس اجتماعی و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های Oculus، AR و VR فیسبوک تمرکز کرده است. زاکربرگ در آگوست ۲۰۲۱ یک work metaverse یا متاورس کاری برای Oculus معرفی کرد که به افراد اجازه می‌دهد با هم تعامل داشته باشند، در یک اتاق کنفرانس بنشینند و مانند یک دفتر در آن کار کنند.

زاکربرگ در مورد امنیت متاورس می‌گوید:

 

متاورس جانشین اینترنت تلفن همراه است.

این به عنوان یک فرصت ۱ تریلیون دلاری معرفی می‌شود و به همین دلیل هر روز برندهای بیشتری وارد این دنیای بزرگ می‌شوند. دنیایی که انتهایی برای آن وجود ندارد!

اپیک گیمز (Epic Games) هم اخیرا اعلام کرده است که موتور بازی خود یعنی Unreal Engine را به صورت رایگان با سورس کد کامل منتشر خواهد کرد تا دیگران بتوانند به راحتی روی آن تغییراتی ایجاد کنند.

ساخت و ساز روی پلتفرم باز مثل این به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که متاورس‌ها را به سرعت و بدون نیاز به زمان طولانی یا پول زیاد – مثلا برای ساخت و ساز ابتدایی آن – ایجاد کنند.

یکی از ایده‌های کلیدی این است که از تصور و تلقی متاورس به عنوان یک واقعیت جایگزین فاصله بگیریم، اما در عوض به این فکر کنیم که متاورس‌ها چگونه می‌توانند با دسترسی به فناوری‌های جدید مانند واقعیت افزوده و دستیارهای مجازی، زندگی روزمره ما را به روش‌های مثبت تکمیل کنند.

حتی BTS، گروه معروف موسیقی کره جنوبی (و سفیران لباس مردانه لویی ویتون) هم به دنبال متاورس هستند و برای “خدمات فروشگاه خرده‌فروشی مرتبط با کالای مجازی” و “کالاهای مجازی قابل دانلود، یعنی برنامه‌های کامپیوتری” برند خودشان درخواست داده‌اند.

تعدادی از شرکت‌های بزرگ سرگرمی در کره جنوبی به فناوری‌های جدید از جمله متاورس و NFT توجه می‌کنند تا از نفوذ روزافزون هنرمندان کی پاپ و مالکیت معنوی آنها در سراسر جهان استفاده کنند و منابع درآمدی جدید و پایدار ایجاد کنند. 

 حضور آدیداس در متاورس و توکن‌های NFT  

شرکت آدیداس در ابتدا با انتشار NFT خود وارد متاورس شد و از آن زمان تا کنون بخشی از فضای دیجیتال را در Sandbox به دست آورده است. Sandbox یک فضای متاورسی بازی غیرمتمرکز غیر قابل تعویض مبتنی بر ETH است.

معاون بازاریابی و ارتباطات آدیداس اورجینال توضیح داده است که:

 

این شرکت در حال گرفتن صندلی‌های ردیف اول در عرصه خلاقیت متاورس است. به گفته اریکا وایکس اسنید، این یک مسیر اجتناب ناپذیر برای آدیداس اورجینال است؛ زیرا این شرکت همیشه دنیایی پر ماجرا با امکانات بی پایان را تصور می‌کرده است.

حضور آدیداس در متاورس با معرفی مجموعه‌ای از NFT همراه بوده است. این NFT ها برای تجربه در فضای مجازی سه بعدی و به صورت ابزارهای پوشیدنی در سرزمین آدیداس در Metaverse The Sandbox عمل می‌کنند.

آدیداس تعداد دقیق NFT های موجود در مجموعه خودش را فاش نکرده است. با این حال در صفحه‌ای از وب‌سایت آدیداس که به این پروژه اختصاص داده شده است، گفته‌اند که حداقل ۹۶۲۰ NFT برای فروش عمومی و ۳۸۰ NFT برای آدیداس و شرکای آن ساخته خواهد شد.

آدیداس علاقه خود را به این فضا ابراز کرده و گفته است:

 

جهان‌های دیجیتالی که متاورس را تشکیل می‌دهند مکانی خواهد بود که “هر کسی می‌تواند در آن اصیل‌ترین ایده‌های خود را بیان کند و جزو معتبرترین‌ها در صنعت خود باشد.

اسکات اچ ویسمن، مدیرعامل و یکی از بنیانگذاران TokenSociety.io گفته است:

 

فروش NFT توسط آدیداس نشانه روشنی از این موضوع است که نه تنها برندهای بزرگ به طور گسترده NFT را پذیرفته‌اند، بلکه مهم‌تر از آن در حال آماده شدن برای متاورس هستند. پس به زودی همه زندگی عادی خود و زندگی متاورس را به صورت موازی پیش خواهند برد. 

البته چالش‌هایی هم بر سر راه آدیداس وجود داشته است. مثلا ویسمن در این مورد می‌گوید:

 

متاسفانه پلتفرم‌ها نمی‌توانند با هکرهایی که روش‌های جدیدی برای فریب دادن سیستم‌ها با استفاده از یک سری ربات‌ پیدا می‌کنند، به راحتی مبارزه کنند.

در واقع ممکن است یک سری هکر قوانینی که برندها برای خرید و فروش توکن‌ها در این فضا تعریف کرده‌اند را دور بزنند و باعث ضرر رساندن به برندها شوند. با این وجود قدم‌های آدیداس برای ورود به متاورس خیلی خوب بوده است و بسیاری اولین گام آدیداس را به سمت مجموعه‌های دیجیتال مبتنی بر بلاک چین به عنوان نشانه‌ای برای پذیرش بیشتر این فضا می‌دانند.

هر یک از NFT های آدیداس در متاورس به قیمت ۰.۲ ETH که تقریبا ۸۰۰ دلار آمریکا است به فروش می‌رسد. و پوشیدنی‌های دیجیتال و فیزیکی از سال ۲۰۲۲ در دسترس خواهند بود. 

NFT چیست؟

NFT یا توکن غیر قابل تعویض یک دارایی دیجیتالی است که برای نشان دادن مالکیت کالاهای منحصر به فرد یا دسترسی به آن‌ها، چه دیجیتالی و چه فیزیکی استفاده می‌شود. معمولا از این اصطلاح در کلکسیون‌های دیجیتال استفاده می‌شود. مالکیت و انتقال NFT توسط بلاک چین اتریوم تضمین می‌شود. این بلاکچین تضمین می‌کند که یک NFT در هر زمان معین فقط یک مالک داشته باشد و هیچ کس نمی‌تواند تاریخچه مالکیت توکن را تغییر دهد. 

رمزارز چیست؟

رمز ارز یا کریپتوکارنسی یک ارز دیجیتال یا ذخیره ارزش است که از بلاک چین، یک دفتر کل تراکنش‌های دیجیتال، برای ثبت و ایمنی تراکنش‌های آنلاین استفاده می‌کند. از ارزهای رمزنگاری شده می‌توان برای خرید کالاها و خدمات استفاده کرد. در حال حاضر بیشترین معامله ارز دیجیتال بیت کوین و پس از آن اتریوم است. البته آلت‌کوین‌ها و رمز ارزهای متنوع دیگری هم وجود دارند.

کیف پول دیجیتال چیست؟

کیف پول بلاک چین یک حافظه دیجیتالی است که این امکان را به شما می‌دهد که ارز دیجیتال را ذخیره کرده و با آن معامله کنید. کیف پول دیجیتال در ساده‌ترین شکل شامل یک کلید عمومی و خصوصی است که به صورت رمزنگاری تولید می‌شود.

برای اینکه فرآیند راه‌اندازی کیف پول کاربرپسند باشد، کیف پول‌های نرم‌افزاری زیادی مانند Metamask به وجود آمده است که دارای آدرس، انبار کلید، امنیت کافی و گزینه های پشتیبانی برای مدیریت ایمن دارایی‌های دیجیتال است. Metamask به عنوان یک افزونه مرورگر یا اپلیکیشن تلفن همراه اجرا می‌شود و می‌توانید تنها در چند دقیقه آن را راه‌اندازی کنید.

مراحل و فازهای خرید و فروش در متاورس

فاز اول ورود به متاورس به عنوان Into the Metaverse شناخته می‌شود. به طور کلی چهار مرحله وجود دارد که به عنوان دوره‌های بازخرید محصول هم گفته می‌شوند. مثلا وقتی یک شخص با مراجعه به وب‌سایت Into the Metaverse و تأیید مالکیت توکن، کالاهای فیزیکی را بازخرید می‌کند؛ می‌تواند دوباره آن NFT را سوزانده و یک NFT جایگزین و یک محصول فیزیکی با تعداد فاز افزایش یافته (فاز ۲) دریافت کند.

اگر در یک دوره بازخرید محصول فیزیکی را از دست دادید، بعدا نمی‌توانید آن محصول را مطالبه کنید. با این حال، NFT شما برای ادعای بعدی معتبر خواهد بود. به همین صورت می‌توانید در دوره بازخرید محصول نهایی، توکن فاز ۱، ۲ یا ۳ خود را سوزانده و توکن فاز ۴ را دریافت کنید.

البته هیچ اجبار و تعهدی هم برای “افزایش فاز” NFT شما وجود ندارد. اگر نمی‌خواهید ادعای مالکیت یک محصول فیزیکی را داشته باشید، می‌توانید NFT را که قبلا در اختیار داشته‌اید، نگه دارید.

توکن فاز ۴ با سوزاندن توکن فاز قبلی در طول سومین و آخرین دوره بازخرید محصول فیزیکی صادر می‌شود. از آنجایی که توکن فاز ۴ آخرین توکن در این سری است، نمی‌توان از آن برای ادعای ورود به محصول فیزیکی Metaverse استفاده کرد. 

کدام برندها در دنیای متاورس NFT ارائه داده‌اند؟

همانطور که گفتیم، ارائه توکن‌های NFT، یکی از راه‌های اولیه صاحبان برند برای تعامل با مصرف‌کنندگان در متاورس است. مثلا بازی Louis Vuitton’s Louis the Game به بازیکنان این امکان را می‌دهد تا آواتار متاورس خود را با چاپ‌های مجازی مارک Louis Vuitton و رنگ‌هایی که در بازی به‌عنوان NFTs2 قرار داده شده است، سفارشی کنند.

Dolce & Gabbana یک خط انحصاری از پوشیدنی‌های دیجیتال مبتنی بر NFT ایجاد کرده است که به طرفداران این برند فرصت دسترسی به شکل فیزیکی پوشیدنی را در نمایشگاه IRL (در زندگی واقعی) ارائه می‌دهد. این برند باعث ایجاد یکپارچگی منحصربه‌فردی از کالاهای دیجیتالی و فیزیکی خود شده است.

در عین حال که برندها فعالیت‌های انحصاری خودشان را دارند، با پلتفرم‌های آنلاین مشابه که دسترسی به متاورس را فراهم کرده‌اند، همکاری می‌کنند. همانطور که در بخش دیجیتال مارکتینگ مقاله اشاره کردیم، خیلی از برندها با Roblox همکاری کرد‌ه‌اند.

مثلا برند گوچی اخیرا با بازی آنلاین Roblox همکاری کرده است و به بازیکنان این شانس را می‌دهد که نسخه دیجیتال محدودی از کیف Gucci Dionysus را برنده شوند. نسخه دیجیتالی این کیف در بازار Roblox با قیمتی بیش از ۴۱۰۰ دلار فروخته شده است که بیشتر از قیمت یک کیف فیزیکی گوچی Dionysus 4 است! برندها چنین موقعیت‌های خفنی برای درآمدزایی از متاورس دارند!

همانطور که قبلا هم گفتیم برندهای نایکی، گوچی و سایر برندهای تولیدی پوشاک لوکس و ورزشی هم استراتژی‌های زیادی برای ارائه NFT در آینده متاورس دارند. 

فرصت‌هایی که متاورس به برندها می‌دهد!

تلاش‌های بازاریابی برندهای مختلف اگر به خوبی اجرا شده و نتیجه دهند، باعث وفاداری بیشتر مشتریان به برند می‌شود. به خصوص نسل Z که از کودکی با دنیای دیجیتال و اینترنت آشنا بوده است و انگار منتظر است متاورس گسترش پیدا کند تا سریع در آن شیرجه بزند.

متاورس فرصت درآمدزایی را هم در دنیای مجازی سه بعدی و هم دنیای فیزیکی افزایش داده است. اما از طرف دیگر هم هر چقدر برندها محصولات مجازی بیشتری ارائه می‌دهند، جعل آن‌ها و نقض قوانین توسط سودجویان بیشتر می‌شود.

اینکه همین حالا بخواهیم در مورد نقض قوانین و چگونگی آن صحبت کنیم، خیلی زود است. چون هنوز قانون و باید و نبایدی برای این دنیای مجازی وجود ندارد. اما صاحبان برندها باید از همین ابتدا حفاظت از علامت تجاری و اصل بودن محصولات مجازی را تضمین کنند.

برندهایی که نتوانند حقوق علامت تجاری خود را برای کالاها و خدمات مجازی تضمین کنند، ممکن است در مبارزه با نقض قوانین کپی رایت به چالش بر بخورند. برخی از صاحبان برند که آینده‌نگری بیشتری داشته‌اند، قبلا اقداماتی را در مورد درخواست ثبت علائم تجاری برای کالاها و خدمات مرتبط با متاورس، از جمله کالاهای مجازی قابل دانلود برای استفاده در دنیای مجازی آنلاین، فروشگاه‌های خرده‌فروشی دارای کالاهای مجازی و ارائه خدمات کلکسیونی دیجیتال انجام داده‌اند.

در انتهای مقاله در مورد چالش‌های موجود در آینده متاورس بیشتر صحبت می‌کنیم.

اینفلوئنسر مارکتینگ برندها در دنیای مجازی

اینطور که تخمین زده‌اند در سال جاری یعنی سال ۲۰۲۲، برندها ۱۵ میلیون دلار برای اینفلوئنسر مارکتینگ هزینه می‌کنند و انتظار می‌رود که برخی از این هزینه‌ها صرف اینفلوئنسرهای مجازی شود.

تا به امروز که این مقاله نوشته می‌شود، ۱۵۰ اینفلوئنسر مجازی وجود دارد؛ اما احتمالا این تعداد افزایش پیدا می‌کند. مثلا سایت تخفیف لوکس آنلاین Yoox اینفلوئنسر مجازی خود را در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی کرد و او را در کمپین‌های چند برند با لباس‌هایی از Calvin Klein و Tommy Hilfiger معرفی کرد. همچنین Puma اینفلوئنسر مجازی مایا را برای کمپین‌های خود در جنوب شرق آسیا راه‌اندازی کرده است.

اما برخی از برندها از افراد واقعی برای آواتارهای خود استفاده می‌کنند: دیور یک داپل گانگر دیجیتالی از بازیگر چینی Angelababy برای حضور در نمایش قبل از پاییز خود در شانگهای ساخته است. همچنین یک دوگانه دیجیتالی از سوپرمدل‌های معروف، نائومی کمپل و کندال جنر در مجموعه‌های مونوگرام تابستانی سل باربری ساخته شدند.

چالش‌های دنیای مجازی که یکی و دو تا نیستند! 

هر روز یک چالش جدید در فضای مجازی به راه می‌افتد. از چالش سطل آب یخ در سال ۲۰۱۴ تا چالش مانکن در سال ۲۰۱۶ برای همذات‌پنداری با بیماران ALS و کلی چالش دیگر که هر سال بیشتر و بیشتر می‌شوند. امروز تغییر نسل‌ها انقدر سریع است که هر روز چالش‌های ویدئویی کوتاه‌تری ترند می‌شود. به همین دلیل خیلی از جوانان تحت تاثیر مکالمات در پلتفرم‌های کوچک‌تر و صمیمی‌تر مانند Roblox، انجمن‌های Reddit و Discord هستند.

این پلتفرم‌ها در اوایل سال ۲۰۲۰ توسط هاروارد بیزینس ریویو ابداع شدند و به خوبی می‌توانند آینده بازاریابی برای مخاطبان مدرن را تغییر دهند. داده‌ها به طور مداوم نشان داده‌اند که مخاطبان جوان‌تر از شبکه‌های اجتماعی بزرگ‌تر مانند اینستاگرام و فیس‌بوک دور می‌شوند و به سمت پلتفرم‌هایی حرکت می‌کنند که به آنها حریم خصوصی بیشتر و فضاهای قضاوت‌کننده کمتری ارائه می‌دهند.

به همین دلیل احتمالا دستیابی به مخاطب هدف گران و گران‌تر می‌شود و برندها به دنبال یافتن راه‌های جدید برای ارتباط با مشتریان هستند. تجربه مشترک دنیای متاورس هم این فرصت را به برندها می‌دهد!

تبلیغات حسی، چیزی فراتر از آنچه تصور می‌کردیم!

همانطور که جوانان نسبت به شبکه‌های اجتماعی وسیع بی تفاوت‌تر می‌شوند، علاقه‌ای هم به تبلیغات ندارند. به طوری که ۸۴% از کاربران گوشی‌های هوشمند از دیدن تبلیغات خوششان نمی‌آید و آن‌ها را نمی‌بینند.

تبلیغات امروزی اساسا برای چشم و گوش ساخته می‌شوند. اما تکلیف بقیه حس‌ها چه می‌شود؟ آیا من این حق را ندارم که قبل از خرید اینترنتی لباسی که از ظاهر آن خوشم آمده است، روی آن دست بکشم و از جنسش مطمئن شوم؟ یا بوی قهوه برند جدیدی که به تازگی تولید می‌شود را حس کنم؟ و حتی بچشم؟

احتمالا در دنیای متاورس چنین اتفاقاتی رقم بخورد. چرا که نه؟ تا همین ۲۰ سال پیش ارتباطِ در لحظه و تصویری با دوستمان از آن سر دنیا خیلی عجیب بود. اما حالا کافی است به سراغ یکی از چندین اپلیکیشن و پیام رسان در گوشی موبایلمان برویم، دوستمان را در مخاطبین برنامه پیدا کنیم و دکمه تماس صوتی یا تصویری را بزنیم. به همین راحتی!

تیم اجرایی Vans می‌گوید:

 

متاورس آنلاین بهترین مکان برای ایجاد آگاهی از برند در میان جامعه ۱۳ تا ۳۵ ساله است. این برند فاش کرده است که پارکِ آنلاین آنها تا به امروز بیش از ۴۸ میلیون بازدیدکننده داشته است. این همان تعاملی است که برندهای بزرگ‌تر با صرف بودجه‌های کلان می‌توانند در متاورس ببینند.

گوچی هم که حضوری جدی در متاورس داشته است! The Verge گزارش داده است که این برند لوکس در مارس ۲۰۲۱ یک جفت کفش ورزشی دیجیتالی انحصاری به نام Gucci Virtual 25 منتشر کرده است که می‌توان آن را در واقعیت افزوده (AR) «پوشید» یا در برنامه‌های شریک مانند Roblox و VRChat استفاده کرد.

این کفش به قیمت ۱۲.۹۹ دلار روی پلتفرم‌های متاورس فروخته می‌شود و واقعا قیمت کمی برای چنین کالای لوکسی محسوب می‌شود. حتی اگر مجازی باشد!

وب ۳ و ارتباط آن با metaverse 

WEB 3 یا وب ۳.۰ مکانی دیجیتالی است که می‌توانیم در آن محتوا تولید کنیم، آن را به اشتراک بگذاریم و معاملات را رسمی کنیم. کاربران می‌توانند از طریق هوش مصنوعی و فناوری ماشین لرنینگ با داده‌ها تعامل داشته باشند.

از طرف دیگر متاورس وجود دارد. فضای مجازی آینده که امکان دسترسی به طیف وسیعی از سرگرمی‌ها و پروژه‌های کاری و حرفه‌ای را فراهم می‌کند.

شاید این دو موضوع در نگاه اول یکسان باشند، اما اجازه دهید عمیق‌تر به این موضوع بپردازیم.

سایت experty از ۶۸۳ نفر عضو انجمن خبرگان در مورد وب ۳ و شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها با متاورس سوال پرسیده‌اند. نتیجه این پرسش‌ها بسیار جالب بوده است و ما هم در این بخش قسمتی از این پرسش و پاسخ‌ها را آورده‌ایم.

سوال: وب ۲، وب ۳ و متاورس چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟

پاسخ:

وب همان محیط دو بعدی است که اینترنت برای ما فراهم کرده است. وبسایت‌ها، ایمیل، شبکه‌های اجتماعی و هر اتفاقی که تا قبل از متاورس و فضای سه بعدی رخ داده بود.  

از طرف دیگر وب ۳.۰ یک محیط دیجیتالی است که می‌توان محتوا را در آن ایجاد کرد، به اشتراک گذاشت و کد گذاری کرد. کاربران از طریق فناوری‌های هوش مصنوعی و ماشین لرنینگ، با داده‌ها درگیر خواهند شد.

از سوی دیگر متاورس به یک منطقه مجازی در آینده اشاره دارد که دسترسی به مجموعه متنوعی از سرگرمی‌ها و پروژه‌ها را با استفاده از واقعیت افزوده فراهم می‌کند.

در فضای وب ۲ شرکت‌ها محصولات و خدمات آنلاین را برای کاربران ایجاد می‌کنند تا بتوانند با آن‌ها تعامل داشته باشند؛ البته به صورت متمرکز؛ به این معنی که شرکت‌ها مالک همه چیز هستند و کاربران مالکیت خاصی ندارند. مگر اینکه برند شخصی خودشان را داشته باشند و محتوای مخصوص به خودشان را تولید کنند. که حتی در این صورت هم کنترلی روی محتوای تولیدی خودشان ندارند. مثلا همه محتوای تولید شده در اینستاگرام در سرورهای این شبکه قرار دارد.

اما در وب ۳ کاربران محتوای خود را ایجاد و مدیریت می‌کنند و سپس می‌توانند از آن درآمد کسب کنند. چگونه؟ از طریق استفاده از ارزهای دیجیتال و بلاک چین.

رایانه‌های غیرمتمرکز به جای یک شرکت واحد، خدمات آنلاین را اجرا می‌کنند و به هر کسی که امکان اتصال به اینترنت و کیف پول دیجیتال را دارد، امکان استفاده از آنها را می‌دهد. کاربران از طریق کد مخفی کنترل کاملی روی هویت آنلاین خود و زمان و نحوه اشتراک‌گذاری داده‌ها دارند.

متاورس روش جدیدی برای تعامل افراد با محتوا و یکدیگر است. این فضا به جای تعامل با برنامه‌های دو بعدی در تلفن همراه یا مرور در فضای وب از طریق صفحات یا برگه‌ها، تعامل را در فضایی سه بعدی فراهم کرده است. در متاورس به جای جستجو در فروشگاه‌های آنلاین، وب‌سایت به یک ساختمان یا مرکز خرید سه بعدی تبدیل می‌شود. جایی که کاربران با آن به عنوان شخصیت‌های درون بازی یا آواتار تعامل دارند.

 به جای ورق زدن صفحات در یک مرورگر وب، کاربران می‌توانند به صورت مجازی تعامل داشته باشند و خود را در ساختمان مجازی غوطه ور کنند. راه رفتن، شنیدن و تجربه انواع احساسات در این فضا امکان‌پذیر است.

Metaverse یک فضای اینترنتی تعاملی‌تر و همه جانبه است که در آن کاربران می‌توانند از یک دنیای مجازی به دنیای دیگر بپرند. Web3.0 شامل تکامل نحوه کنترل هویت آنلاین و دارایی‌های دیجیتال توسط کاربران است.

در فضای Web3.0 کاربران محتوا را ایجاد می‌کنند، آن را کنترل کرده و از آن کسب درآمد می‌کنند. این فضا از طریق بلاک چین و ارزهای دیجیتال به کاربران امکان می دهد تا به صورت آنلاین با سرویس‌هایی که توسط یک شبکه غیر متمرکز اداره می‌شود، تعامل داشته باشند.

دسترسی به این خدمات برای هر کسی که اتصال اینترنتی و کیف پول رمزنگاری دارد کاملا باز است و نیاز به هیچ مجوزی ندارد. در این تنظیمات، کاربران روی هویت آنلاین خود کنترل کامل دارند و زمان و نحوه اشتراک‌گذاری داده‌های خود را با برنامه‌های آنلاین مختلف از طریق کلیدهای خصوصی کنترل می‌کنند.

در Web2.0 یک نهاد متمرکز دسترسی به سرویس و داده‌های کاربر را کنترل می‌کند. کاربران برای دسترسی به یک سرویس ثبت نام می‌کنند و به راحتی محتوا و خدمات ارزشمند دریافت می‌کنند. اما در Web3.0 سرویس آنلاین برای دسترسی به هر کسی باز است و نیازی به ثبت نام نیست. بنابراین کاربران کنترل کامل روی داده‌های خود را دارند اما در عین حال باید از داده‌ها و دارایی‌های دیجیتال خود محافظت کنند.

سوال: چه نقاط مشترکی بین متاورس و وب ۳.۰ وجود دارد؟

پاسخ:

متاورس و وب ۳ یا همان بلاک چین توسط یک جامعه غیر متمرکز اداره می‌شود. این فضا دسترسی باز، بدون مجوز و مقاوم در برابر سانسور را به کاربران در سراسر جهان ارائه می‌دهد تا ارزش‌ها و دارایی‌ها را تبادل کنند و اطلاعات را بر اساس شرایط خود تغییر دهند. 

سوال: Web 3.0 و Metaverse چه تفاوت هایی با هم دارند؟

پاسخ:

وب ۳.۰ در واقع “موتوری” است که از نوآوری های ارائه شده در بلاک چین استفاده می‌کند. در این زمینه Metaverse فقط بعد جدیدی است که شامل رویکردهای «بازی، سینما، کنسرت، سرگرمی، پلتفرم‌های اجتماعی، آموزش و آموزش مبتنی بر شبیه‌سازی» است که از نوآوری‌های وب ۳.۰ برای تحقق اهداف خود استفاده می‌کند.

بسیاری از چیزهایی که در وب خواهند بود اما بخشی از متاورس نیستند، همچنان در چارچوب وب ۳ خواهند بود. هیچ کس مطمئن نیست که صنایع چه بخشی از متاورس خواهند بود، اما مسلم است که بخش عظیمی از اینترنت کنونی (وب ۲) به وب ۳ تبدیل می‌شود.

وب ۱، وب ۲ و وب ۳ چه تفاوت‌هایی دارند؟ 

وقتی از وب ۱ صحبت می‌کنیم، یاد کامپیوترهای بزرگ سازمانی می‌افتیم که فقط شرکت‌های بزرگ از آن استفاده می‌کردند و بعدها توسط افراد شخصی هم مورد استفاده گرفت. اما نسل دوم اینترنت برای همه در دسترس بود. صفحات وب و شبکه‌های اجتماعی که همه جا می‌توانستیم از آن‌ها استفاده کنیم. 

وب نسل دوم شامل دستگاه‌های تلفن همراه هوشمند، شبکه‌های اجتماعی، تراکنش‌ها، محاسبات ابری و SaaS (نرم افزار به عنوان سرویس) بود. عصر وب ۲.۰ شاهد ظهور شرکت‌های فناوری بسیار مهم و بزرگی مانند فیسبوک و گوگل بوده است که محصولات آنها محبوب و به ابزارهای ضروری برای زندگی تبدیل شدند.

ما در ازای استفاده “رایگان” از محصولات و خدمات، به این شرکت‌ها اجازه دادیم تا داده‌های ما را کنترل و از آن‌ها کسب درآمد کنند تا جایی که به محصول تبدیل شدیم. اما وب ۳.۰ پیشنهاد می‌کند که مالکیت داده‌ها به کاربران بازگردانده شود.

وب ۳.۰ از زمان ایجاد دارایی‌های دیجیتالِ غیرمتمرکز و اولین پروتکل بلاک چین – بیت کوین – در سال ۲۰۰۸ در حال توسعه بوده است. البته وب ۳.۰ اواخر سال ۲۰۲۰ یا اوایل سال ۲۰۲۱ توسعه بیشتری پیدا کرد؛ همان زمانی که ارزهای دیجیتال، NFT ها و متاورس به یک ترند تبدیل شدند.

سه ویژگی اصلی وب ۳.۰ را در ادامه گفته‌ایم:

  1. Trustless (عدم اعتماد یا همان عدم نیاز به احراز هویت): کاربران Web 3.0 می‌توانند با دانستن اطلاعات دقیق و تایید شدن آن‌ها و بدون نیاز به اعتماد به یک احراز هویت شخص ثالث، تعامل داشته باشند.
  2. Permissionless (بدون مجوز): هر کسی می‌تواند تا زمانی که با شرایط و قوانین موافقت کند، در این فضا شرکت کند. بنابراین هیچ مقام مرکزی نمی تواند کسی را از مشارکت منع کند.
  3. Transparent (شفاف): همه چیز در شبکه باز و در دسترس است، از جمله مالکیت دارایی‌های دیجیتال، ثبت تراکنش‌ها و …

وب ۳.۰ و بلاک چین

بلاکچین، نیرو محرکه اصلی وب ۳.۰ است. بلاکچین اجازه می‌دهد تا داده‌ها شفاف، بدون مجوز و قابل اعتماد باشند. پروتکل‌های بلاک چین مانند پروتکل اقیانوس “ابزارهایی برای اقتصاد داده Web3” ارائه می‌کنند. 

عملیات روی بلاکچین و استفاده از قراردادهای هوشمند به کاربران اجازه می‌دهد تا واقعا مالک داده‌های خود باشند. این سیستم منشا مالکیت داده‌ها را اثبات می‌کند. علاوه بر این، نه تنها مالکیت غیرمتمرکز است، بلکه حاکمیت نیز غیرمتمرکز است.

متاورس و پرداخت‌های اینترنتی در فضای وب ۳

وب ۳.۰ تغییراتی اساسی در خرید و فروش و پرداخت‌ها ایجاد کرده است. پروتکل‌های بلاکچین مانند اتریوم NFT‌ها را فعال کرده‌اند. مثلا هنرمندان می‌توانند در فضای دیجیتال محتوا و محصول خودشان را تولید کنند و آن‌ را به صورت انحصاری به عنوان توکن NFT بفروشند.

شهروندان کشورهای جهان سومی که به شدت تحت تأثیر کووید قرار گرفته‌اند، می‌توانند کسب درآمد از متاورس را تجربه کنند.

به طور کلی وب ۳.۰ راه‌حلی برای غلبه بر مشکلات وب ۲.۰ است. وب ۳.۰ با این فرض در حال توسعه است که مالکیت و کنترل داده‌ها به کاربران اینترنت برمی‌گردد. در نهایت، وب ۳.۰ قدرت نهادهای فناوری متمرکز- مانند فیسبوک- را که برای حفظ کنترل خود بر اینترنت نام خود را به متا تغییر می‌دهند، کاهش می‌دهد.

NFT ها امروزه کاربردهای محدودی دارند؛ مثلا بیشتر در آثار هنری دیجیتال دیده شده‌اند. اما به تدریج توسعه پیدا می‌کنند. احتمالا باید NFT های امروز را به عنوان NFT 1.0 در نظر بگیریم. مانند Web 1.0 یا نسل اول اینترنت.

در سال‌های اولیه، کاربرد NFT محدود است و اغلب هم در مورد معرفی آن اشتباه‌هایی صورت می‌گیرد. اما مطمئنا این فناوری تکامل پیدا می‌کند و NFT 2.0، ۳.۰ و … در سال‌های آینده وجود خواهد داشت.

خلاصه اینکه دم متاورس گرم!

Metaverse آینده‌ای برای ما رقم می‌زند که در آن فناوری به کمک رایانه به افراد کمک می‌کند تا وارد حوزه دیجیتال شوند. موارد متعددی وجود دارند که در وب ۳ قرار دارند، اما در Metaverse گنجانده نشده‌اند.

اما در عوض متاورس روش‌های جدیدی برای درگیری با اطلاعات اینترنتی را در اختیار کاربران قرار داده است. قابلیت “راه رفتن” یا “تله پورت” – همان غیب و ظاهر شدن خودمان! – بین “وب‌سایت‌ها”، به صورت سه بعدی، یکی دیگر از ویژگی‌های اضافه شده خواهد بود.

وب ۳ زیرساختی را فراهم می‌کند که کسب و کارها بتوانند حضوری موثر در فضای سه بعدی داشته باشند. انواع بازی متاورس، فیلم، کنسرت، سرگرمی، پلتفرم‌های اجتماعی و آموزش مبتنی بر شبیه‌سازی از پیشرفت‌های وب ۳.۰ استفاده می‌کنند.

روندهای در حال رشد در متاورس 

روندهای در حال رشد در متاورس | دنیای متاورس

بازی‌های مختلفی که با عینک ar در شهربازی‌ها انجام می‌دادیم، نمونه‌ای کوچک از متاورس بودند. اما این دنیا فقط به بازی محدود نمی‌شود. در ادامه انواع روندهایی که در متاورس توسعه پیدا می‌کنند را مطرح می‌کنیم.

بازی‌های جذاب در دنیای متاورس

متاورس تکامل طبیعی پلتفرم‌های بازی است. چون بازیکنان می‌توانند هر نوع بازی که خواستند را انتخاب کرده و تجربه‌ای فراگیرتر و تعاملی‌تر از آنچه تا به حال دیده بودند را به دست آورند. این موضوع به یک مدل درآمدی عالی تبدیل شده است تا هر روز شاهد ظهور بازی‌های جدیدتری باشیم.

گیمرها می‌توانند در ازای بازی کردن، پاداش های مالی واقعی دریافت کنند. مثلا بردن جامی واقعی به شکل NFT در انتهای هر مرحله از بازی! جامی که می‌توان آن را ارزش‌گذاری کرد. حتی گیمرها می‌توانند خودشان NFT ها را بسازند، بخرند و بفروشند.

سرگرمی، یکی از مهم‌ترین رویکردهای آینده متاورس

تماشای اجرای زنده هنرمندان مورد علاقه شما عالی است، اما به زودی تماشای آن در واقعیت مجازی، در یک دنیای سه بعدی، یک تجربه کاملا متفاوت خواهد بود. و در متاورس‌هایی مانند Sensorium Galaxy، گزینه‌های سرگرمی ارائه شده فراتر از موسیقی است، زیرا کاربران می‌توانند رقص، مدیتیشن و خودکاوی را تجربه کنند.

مد و فشن در متاورس

صنعت مد به دلیل ایجاد ترندها و دست گذاشتن روی نبض بازار و علایق مخاطبین همیشه در صدر است. هیچ کسی را نمی‌توان پیدا کرد که از لباس‌های جدید و مد روز خوشش نیاید. وقتی هم نوبت به متاورس می‌رسد، هیچ چیز تغییر نمی‌کند. چون وقتی کاربران به شکل آواتار در این دنیا حضور پیدا می‌کنند، به لباس و اکسسوری هم نیاز دارند.

شاید من شخصا درگیر لباس‌ها و اکسسوری‌های لاکچری در دنیای واقعی هم نباشم، اما افرادی هستند که حتی در فضای مجازی هم به دنبال این اجناس هستند. و این یعنی فرصتی عالی برای درآمدزایی برندها! حتی طراحان مدی که مستقل کار می‌کرده‌اند، در حال ملحق شدن به متاورس و راه‌اندازی کسب و کار خود در این فضا هستند.

این فرصتی عالی برای برندها است تا سریع وارد کار شده و محصولات دیجیتالی خودشان را ارائه دهند. شرکت‌های قدرتمندی مانند لویی ویتون، گوچی، بالنسیاگا، نایک و آدیداس از همان ابتدا که وارد دنیای مجازی شدند، فروشگاه‌هایی راه‌اندازی کرده‌اند و لباس‌های دیجیتالی را در اختیار مدگرایان قرار دادند.

حتی برند ایرانی چرم نوین هم در این زمینه رویدادی را برگزار کرده است و در مورد تاثیر متاورس، بلاکچین و NFT روی مد و فشن بحث و گفتگو انجام شده است. 

تغییر تعاملات اجتماعی در دنیای مجازی

یکی دیگر از آیتم‌هایی که از دنیای واقعی به دنیای مجازی وارد شدند، ملاقات و تعاملات اجتماعی است. متاورس این فرصت را به شما می‌دهد که هم با دوستان واقعی‌تان در این فضا ارتباط داشته باشید و هم از سرتاسر دنیا دوست پیدا کنید و رو در رو با هم صحبت کنید. البته در پوشش آواتار!

به عنوان مثال Sensorium Galaxy به کاربران اجازه می‌دهد تا با یکدیگر یا با موجودات مجازی مبتنی بر هوش مصنوعی تعامل داشته باشند. یک خبر جالب‌تر اینکه اخیرا ازدواجی در متاورس انجام شده است که عروس و داماد، مقام قضایی دیوان عالی ایالت آریزونا و ۲ هزار مهمان در آن حضور داشته‌اند.

این نخستین مراسم عروسی در فضای متاورس است که در آن “رایان و کندیس هرلی” به عقد یکدیگر درآمده‌اند. باید دید باز هم چنین اتفاقاتی در این فضا رخ می‌دهد یا خیر. مسلما اتفاق می‌افتد. این تازه اول کار است! 

خرید املاک و مستغلات در آینده متاورس

خیلی از جنبه‌های واقعی زندگی وارد دنیای متاورس شده‌اند. پس خرید و فروش زمین و سایر کالاها در متاورس را هم باید طبیعی فرض کنیم. سرزمین مجازی، کشتی تفریحی مجازی، کیف و کفش مجازی، همه قابل خرید و فروش هستند.

پلتفرم‌های متاورس مانند The Sandbox و Decentraland شاهد فروش میلیون‌ها قطعه زمین بوده‌اند و این روند در سایر دنیای مجازی هم در حال گسترش است. همانطور که قبلا هم گفتیم این بخش از دنیای متاورس اتفاقا با استقبال زیادی روبه‌رو شده است و خیلی هم خوب عمل می‌کند.

 شرکت‌کنندگان می‌توانند از راه‌های مختلفی از آن سود ببرند، از جمله حضور در خانه‌های مجازی، اجاره املاک یا تجربه میزبانی در سرزمین خود.

کسب درآمد از دنیای وسیع مجازی

کاربران با فروش زمین، بازی یا ساخت لباس‌های مختلف می‌توانند از این فضا کسب درآمد کنند. متاورس در حال ایجاد یک اقتصاد مجازی در حال رشد است که اقتصاد دنیای واقعی را با امکانات ایجاد شده توسط زیرساخت‌های مجازی گرد هم می‌آورد. فرصت‌های اقتصادی در این فضا گسترده و هنوز تا حد زیادی ناشناخته هستند.

از آنجایی که شرکت‌ها و شرکت‌کنندگان بیشتری به دنبال یک جای پای محکم در دنیای دیجیتال هستند، فرصت‌های استخدام برای افرادی که در واقعیت مجازی، فناوری بلاک چین و Web3 مهارت دارند، با سرعت زیادی در حال رشد است.

متاورس، نه یک شغل و نه فقط یک دنیا

مشاغلی که دنیای متاورس توسعه می دهد | آینده متاورس

ایجاد متاورس یک پروژه زیرساختی تاریخی است که روی مهارت افراد در صنایع مختلفی مثل کدنویسی، UX و طراحی UI بنا شده است. حتی اگر در حال حاضر در این زمینه‌ها تخصص ندارید، فرصت دارید تا توانایی خودتان را افزایش دهید و کار در این زمینه را آغاز کنید.  

فرصت‌های شغلی مختلفی در این زمینه وجود دارد؛ مثل تولید محتوا، برنامه‌نویسی، تولید ویدئو و طراحی گرافیک؛ همچنین مدیریت شبکه‌های متاورسی مثل شبکه‌های اجتماعی، فروش، بازاریابی و حتی کارگردانی متاورس!

یک فرصت ویژه برای طراحان گرافیک

اگر به عنوان یک طراح گرافیک از شغلتان در یک شرکت کوچک خسته شده‌اید، دوست دارید موقعیت‌های جذاب‌تری را تجربه کنید، وارد چالش شوید و دنیایی جدید را تجربه کنید، متاورس می‌تواند یک فرصت عالی برای انجام یک کار جسورانه و سخت باشد.

دنیای دیجیتال و اینترنت هر روز فرصت‌های شغلی جدیدی به وجود می‌آورد. اما شما این بار می‌توانید دنیای جدید خودتان یعنی متاورس را داشته باشید. در حال حاضر در کشورهایی مثل آمریکا و احتمالا کشورهای اروپایی برخی شرکت‌ها در حال توسعه دنیای متاورس هستند تا موقعیت را برای ورود برندها آماده کنند. شما هم گوش به زنگ باشید تا ساخت آواتار در متاورس را تجربه کنید! 

چون تا چند سال آینده و حتی شاید چند ماه، برندهای بزرگ ایرانی هم وارد این حوزه می‌شوند. شما به عنوان یک طراح گرافیک می‌توانید خبرها را دنبال کنید و هر گاه خبری از احتمال حضور یک برند در دنیای متاورس شنیدید، دست به کار شده و درخواست همکاری بدهید.

آینده متاورس در دست افرادی است که در حال حاضر مشغول ساختن آن هستند. به توسعه دهنده این فضا، طراحان سه بعدی یا برنامه‌نویسی هم فکر کنید. اگر در هر یک از این مشاغل مهارت دارید، وقت آن است که خودتان را نشان دهید.

همین که بدانید فیسبوک ۱۰ هزار نیروی کار جدید برای توسعه متاورس استخدام کرده است، کافی است تا به فرصت‌های بیشماری که در این حوزه وجود دارد پی ببرید. احتمالات برای وجود شغل نامحدود است. اما در این بخش به تعدادی از مهم‌ترین موارد پرداخته‌ایم.

توسعه‌دهندگان Metaverse

یکی از اصلی‌ترین اشخاصی که در ایجاد متاورس نقش دارند، توسعه‌دهندگان هستند. این افراد علاوه بر اینکه محیط‌های متاورسی را ایجاد می‌کنند، مسئولیت بازی‌ها و سایر تجربیاتی که کاربران به دست می‌آورند هم هستند و افراد بیشتری را به دنیای متاورس جذب می‌کنند.

این موقعیت معمولا به مهارت‌های برنامه‌نویسی، تسلط بر توسعه نرم‌افزار و داشتن یک درک خوب از فناوری‌های XR نیاز دارد. گاهی از طراحان بازی برای این نوع موقعیت‌ها کمک گرفته می‌شود.

معماران هم در آینده متاورس جای دارند!

در حال حاضر زمین و خانه در متاورس به فروش می‌رسد، اما زیباسازی این فضاها احتمالا معماران آینده را حسابی درگیر می‌کند. شخصی‌سازی فضا و پیاده‌سازی خلاقیت‌های فردی به دانستن نحوه طراحی و ساخت زیرساخت‌های مجازی سه بعدی نیاز دارد. معمارانی که در این زمینه فعالیت کنند، تا چندین سال هیچ دغدغه‌ای برای یافتن کار و کسب درآمد نخواهند داشت.

هنرمند سه بعدی هم فرصت خوبی به دست آورده است!

از آنجایی که متاورس حول NFT ها (توکن‌های غیرقابل تعویض) می‌چرخد، هنرمندان و طراحان سه بعدی درخواست‌های بیشتری نسبت به قبل دارند. این افراد همیشه می‌توانند به طراحی و ایجاد آواتار، هنرهای دیجیتال، انواع کلکسیون، پوشیدنی‌های مجازی و موارد دیگر بپردازند.

این موقعیت برای هنرمندان فرصت‌های درآمدزایی خوبی فراهم می‌کند. همانطور که در خبرها از فروش زمین‌های چند میلیون دلاری شنیده‌اید.

توسعه‌دهنده NFT

یک متخصص بلاک‌چین، قراردادهای هوشمند و منتینگ و توسعه‌دهنده NFT می‌تواند پلتفرم‌ها و آیتم‌های مبتنی بر NFT را برای اکوسیستم متاورس ارائه دهد. باز هم در این بخش به توکن‌های غیرقابل تعویض اشاره می‌کنیم که ستون اصلی دنیای مجازی هستند. شرکت‌ها نه تنها به دنبال استخدام توسعه‌دهندگان NFT هستند، بلکه به دنبال استخدام افرادی هم که می‌توانند محصولات NFT را برای خریداران بالقوه بازاریابی کنند، هستند.

میزبان کازینو

قمار، یکی دیگر از تجربه‌هایی است که در متاورس شکل می‌گیرد. پلتفرم‌هایی مانند Decentraland مناطق اختصاصی خود را مانند وگاس سیتی خواهند داشت. برای مثال، کازینو تومینویا برای یافتن میزبان‌های واقعی برای موقعیت‌های نیمه‌وقت و تمام‌وقت دست به کار شده است.

دلال املاک

خرید و فروش املاک در این دنیای بزرگ رونق زیادی پیدا کرده است و به یک صنعت چند میلیون دلاری تبدیل شده است. به همین دلیل افرادی هم می‌توانند به عنوان دلال املاک مجازی فعالیت کنند؛ چون نیاز به دلالان حرفه‌ای در حال افزایش است.

این افراد می‌توانند با خریداران و فروشندگان ارتباط برقرار کنند و در مورد شرایط یک معامله یا دادن یک زمین مذاکره داشته باشند.

مجری رویدادهای مجازی

رویدادهای سرگرمی هم در متاورس به جاذبه‌های مهمی تبدیل شده‌اند. مثلا برگزاری کنسرت یا نمایشگاه مجازی. یکی از بزرگ‌ترین کنسرت‌ها در دنیای واقعی، کنسرت Fornite 2020 تراویس اسکات با بیش از ۲۷ میلیون بیننده زنده بوده است. احتمالا متاورس کنسرت‌هایی فراتر از این تعداد بیننده را خواهد داشت.

معلم یا مربی در فضای مجازی سه بعدی

آموزش آنلاین در طول پاندمی کرونا خیلی بیشتر از قبل رونق گرفت و هنوز هم جای رشد دارد. با شروع فعالیت‌های آموزشی بیشتر در متاورس، دانش‌آموزان و معلمان می‌توانند فعالیت‌های تعاملی بیشتری را در این فضا داشته باشند. حتی ممکن است آموزش متاورس برای دانش‌آموزان یا دانشجویان از سراسر دنیا امکان‌پذیر شود.

مدیر انجمن‌ها و فضای متاورسی

هر چه متاورس تکامل بیشتری پیدا می‌کند، به افرادی برای مدیریت این فضا احتیاج خواهد داشت. افرادی می‌توانند به عنوان مدیر انجمن‌ها، بازی‌ها، برگزاری کنسرت‌ها و گردهمایی‌ها در این فضا مشغول به کار شوند.   

آینده متاورس 

در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها در حال سرمایه‌گذاری در متاورس هستند. آنها نه فقط برای اهداف سرگرمی، بلکه برای اهداف تجاری و حرفه‌ای نیز روی آن شرط‌بندی می‌کنند.

مثلا وقتی بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی دنیا یعنی فیس بوک نام خود را به متا تغییر می‌دهد و آینده‌ای بزرگ برای خود در متاورس پیش‌بینی می‌کند، می‌توان به اهمیت این فضا پی برد.

این زمان عالی برای ورود به دنیای کاری متاورس است. چون هر روز شرکت‌های بیشتری به کار از منزل روی می‌آورند و کار در فضای متاورس راحت‌تر است.

علاوه بر فیسبوک، سیلیکون ولی هم مشغول شرط‌بندی روی متاورس به عنوان نسل بعدی اینترنت است. HTC نیز راه خود را به سمت فناوری واقعیت مجازی مبتنی بر کسب ‌و کار – به‌جای مصرف‌کننده – باز می‌کند. این نشانه آن است که فناوری VR به تدریج به چیزی فراتر از سرگرمی تبدیل می‌شود.

اگر همه چیزهایی که در بالا ذکر شد هنوز شما را متقاعد نکرده است، پس شاید این مورد شما را متقاعد کند: مردم در حال خرید املاک و مستغلات در متاورس، به ویژه در Earth 2 هستند. این یک نشانه قوی است که نشان می‌دهد فناوری آمده است تا بماند و تغییراتی شگرف در زندگی آینده بشر ایجاد کند. 

چالش‌ها در آینده متاورس

چالش‌ها در آینده متاورس

متاورس نوید آینده هیجان‌انگیزی را برای برندها می‌دهد، اما هنوز چالش‌هایی وجود دارد که باید آن‌ها را حل کرد. در حالی که محبوبیت متاورس در حال افزایش است، قابلیت دسترسی به آن یک چالش است. شاید همه نتوانند به این فضا دسترسی داشته باشند؛ اینترنت پر سرعت، تجهیزات لازم برای ورود به آن مثل رایانه و عینک‌های واقعیت مجازی، چالش‌هایی است که بر سر این کار وجود دارد.

به همین دلیل بازار برندها محدود می‌شود و نمی‌توانند برای انبوهی از مشتریان محصول و خدمات ارائه دهند.

برخی از برندها هم در پیدا کردن یک جایگاه مناسب مشکل دارند و نمی‌توانند پیام خود را به درستی منتقل کنند. هنوز کلی سوءتفاهم در مورد متاورس وجود دارد. برخی تصور می‌کنند این یک بازی متاورس ساده برای بچه‌ها است و ارزش آن را درک نمی‌کنند. بنابراین ممکن است برندها به دلیل تلاش‌هایشان برای حضور در این پلتفرم‌ها جدی گرفته نشوند.

یکی دیگر از چالش‌های موجود، حفظ حریم خصوصی و امنیت داده‌ها در دنیای متاورس است. این فناوری جدید به اقدامات امنیتی پیشرفته‌تری نیاز دارد. به همین دلیل باید به دنبال روش‌های جدیدی برای حفظ حریم خصوصی و حفاظت از داده‌ها بود. مثلا تایید شخصی ممکن است به داده‌های بیشتری از کاربران نیاز داشته باشد، در نتیجه دوباره خطرات حفظ حریم خصوصی داده‌ها افزایش می یابد.

در نهایت، از آنجایی که متاورس برای همه رایگان است، برندها باید در محافظت از تصاویر خود مراقب باشند. هر چه کاربران کنترل بیشتری در متاورس داشته باشند، احتمال اینکه برند شما در کنار محتوای مشکوک ظاهر شود، بیشتر می‌شود. همچنین خطر تخریب یا بی احترامی کاربران به مکان‌های شما در دنیای متاورس وجود دارد. به همین دلیل باید آگاهی و دقت بیشتری در مورد استراتژی‌های بازاریابی خود داشته باشید تا کاربران بتوانند احساس خوبی نسبت به اشتراک‌گذاری و تعامل با شما داشته باشند.

یکی از چالش‌های مهم در این زمینه، مالکیت معنوی است. اگر سازنده سازنده متاورس و محتوای شما یک هوش مصنوعی باشد، ممکن است حقی برای مالکیت معنوی نداشته باشید. مسائل امنیتی در این فضا باید بیشتر بررسی شوند و بهبود پیدا کنند. مورد دیگری که ممکن است مشکل ایجاد کند، درآمدزایی از این دنیای مجازی سه بعدی است. مثلا فرض کنید شما به صورت مجازی پول درآورده‌اید، اما باید ثابت کنید که مال شماست.

آیا همه ظرفیت استفاده از دنیای متاورس را دارند؟

یک لحظه به این موضوع فکر کنید. دنیایی که همه چیز در آن شکلی مصنوعی و آواتاری دارد. فیلم سینمایی تهران ۱۵۰۰ را به یاد دارید؟ همان فیلمی که تهران را در ۱۰۰ سال آینده نشان می‌داد. خیلی از چیزها حتی درختان هم آواتار بودند. اما متاورس ۱۰۰% مجازی است! هیچ چیز واقعی وجود ندارد.

آیا می‌توانید چنین چیزی را قبول کنید؟ برخی این را یک ماجراجویی می‌دانند و برخی هم کمی از آن می‌ترسند. ممکن است مثل اعتیادی که به شبکه‌های اجتماعی پیدا کرده‌ایم، به متاورس هم معتاد شویم و شبانه‌روز عینک های متاورس را به چشم داشته باشیم! آن وقت است که داد اطرافیانمان را در می‌آوریم!

حضور در این دنیا برای مدت طولانی خسته‌کننده است و حتی ممکن است عواقبی داشته باشد که هنوز کسی از آن باخبر نیست. مشکلاتی مثل سردرد ناشی از عینک AR به مدت طولانی، جامعه‌گریزی و دوری از افراد واقعی، مسائلی است که الان به ذهن می‌رسد.

اما اصلا نباید منکر اهمیت دنیای متاورس و تاثیر آن در پیشرفت بیزنس‌ها و برندها شد. شاید هم این فضا آنقدر پیشرفت کند که اصلا نیازی به عینک‌های AR برای ورود به آن نداشته باشیم. با یک تراشه کوچک یا قرص ریز که روی شقیقه مان قرار می‌دهیم، وارد این دنیا شویم. مثل آن قسمتی از سریال بلک میرر که وارد دنیای بازی می‌شدند و می‌توانستند حضوری کاملا واقعی در سفینه فضایی در کهکشان داشته باشند.

از طرف دیگر نباید تصور کنیم که با حضور قدرتمند وب ۳، وب ۲ از دایره خارج می‌شود. هنوز هم مردم در دنیای واقعی در حال زندگی هستند، از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، اسنپ می‌گیرند، از آنلاین شاپ‌ها خرید می‌کنند و پول واقعی رد و بدل می‌کنند.

موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۱/۰۲/۲۷
مهریار مهدوی نادری

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی